Powszechnie przyjęto uznawać za początek tego co dziś nazywamy shibari, działania Seui Ito (1882 – 1961) – japońskiego malarza, fotografa i reżysera. Choć już wcześniej wydano powieść Kinoshity – Wyznanie męża (1904 r.), która miała być inspiracją dla Ito.W swych obrazach przedstawiał związane, torturowane kobiety. Technika Ito polegała na wiązaniu modelki, robieniu zdjęć i wykorzystywania ich jako inspiracji dla obrazów. Najbardziej znane są te przedstawiające związaną, wiszącą głową w dół ciężarną żonę Ito.
Twórczość Seui Ito była inspiracją dla Sensaburô Suzuki, który w 1923 r. wystawił sztukę teatralną pt.”Hiaburi (Palenie na stosie) opartą na życiu Ito.
W 1925 r. sam Ito założył grupę teatralną specjalizującą się w przedstawieniach i torturach, którą to działalność realizował prawie do końca życia.
W 1977r powstał film „Beauty’s Exotic Dance: Torture!”
przedstawiający życie i twórczość Ito. Film wpisujący się w nurt „różowych filmów”, z jawnie eksponowanym wątkiem sado-masochistycznych praktyk.
Określenie „różowy film” ( Pink movie) wywodzi się z lat sześćdziesiątych kiedy to producenci filmów porno, dla zmniejszenia kosztów, atrakcyjne dla tego rodzaju filmów sceny akcji kręcili w kolorze, a resztę w wersji czarno-białej. Nagie ciało na tych kolorowych fragmentach miało różową barwę i stąd nazwa takich filmów.
W następnych latach ( czyli sześćdziesiątych) shibari zostało „przejęte” przez przemysł pornograficzny. Zaowocowało to pojawieniem się paru ekspertów i rozwojem technik.
Kręcono wiele filmów, drukowano komiksy i magazyny wydawnicze skupione na wiązaniu, powstały teatry, gdzie na żywo można było obejrzeć spektakle S-M z wykorzystaniem lin, technik shibari.
Wszystko to cieszyło się sporą popularnością, ale też zawsze było postrzegane jako perwersyjna pornografia, działająca w swoistej dla ówczesnej Japonii niszy prawno – obyczajowej. Cenzurowano filmy i zdjęcia zamazując genitalia, ale już spektakle były nie cenzurowane i nieraz bardzo drastyczne.
Liczba uznanych ekspertów (bakushi) była niewielka, borykali się oni z problemem pozyskania modelek – ze względu na odbiór shibari jako perwersji.
Na przykład wydawany w ogromnych nakładach ilustrowany magazyn Kitan Club przez ponad dekadę korzystał tylko z czterech modelek.
Ekspertami, którzy w tym okresie tworzyli zręby dzisiejszego shibari byli:
Chimuo Nureki (1930- 2013)
Miał być może najdłuższą i najbardziej zróżnicowaną historię bakushi. Jego reputacja artysty linowego i trwająca ponad pięćdziesiąt lat kariera przyniosły mu światową popularność. Przed śmiercią był nazywany „największym żyjącym mistrzem kinbaku. W trakcie swojej kariery Nureki był płodnym pisarzem, a jego prace często pojawiały się w kultowych japońskich magazynach SM, takich jak Kitan Club i Uramada.
Jest prekursorem Kai – spotkań miłośników shibari na wspólne wiązania, zwykle w trakcie spotkania pokaz shibari, rozmowy, porady – często pod patronatem lidera danego Kai.
Inne określenie to: Salon shibari, Shibari Lounge.
Jedno z bardziej znanych to założone w 1966r Bakuyukai – gdzie pierwszym prezydentem/bakushi był Akechi, potem po jego śmierci w 2006r Miura.
Inne znane kai to np. Ichinawakai. Grupa powstała wokół Hajime Kinoko.
Nureki był również jednym z niewielu współczesnych bakushi, którzy mieli osobisty kontakt z Seiu Ito. Jego pisma obejmowały artykuły w czasopismach, książki, scenariusze telewizyjne i filmowe, a także scenariusze do „różowych” przedstawień teatralnych na żywo. Nureki pojawił się także w wielu filmach i był pierwszym wykonawcą filmów wyprodukowanych przez Art Video.
Miał też wpływ na Arisue Go (zaczyna w latach 70- tych, filmy „Hana to Hebi”, „Bakuhi”, „Nawa to Hada”) I Yukimurę Haruki
Yukimura Haruki – (1948- 2016)
Początkowo fotograf, potem od lat 90-tych bakushi. Rozwinął swój własny styl, bardzo znany i ceniony obecnie na świecie. Styl skoncentrowany na procesie wiązania, komunikacji z wiązanym, nazywany „pieszczotliwym” stylem Yukimry.
Eikichi Osada (1925 – 2001)
Jest pierwszym uznanym wykonawcom shibari w teatralnych przedstawieniach SM. W jego teatrze debiutował Hajime Kinoko, współpracował z Kazami Ranki.
Jego strona Kikkou.com (od 1996r) była źródłem inspiracji dla całego pokolenia miłośników shibari.
Steve Osada
– Niemiec, który poszukując nauki karate i aikido trafił do Japonii, początkowo zajął się fotografią fetyszu i shibari, a od 1998 r. był uczniem Eikichi Osada. Stworzył swój styl i system przekazywania wiedzy oparty na tradycji z dojo sztuk walki ( od 2012 r. ale z korzeniami od 2007 r.).
Uważany jest za osobę, która pierwsza przeniosła nauczanie shibari w sposób usystematyzowany poza Japonię, dało mu to wpływy, popularność i przynależność do elitarnego grona bakushi w Japonii.
Mówi się, że koncentruje się na wiązaniu ustalonych kształtów w ograniczonym czasie, ale zgodzono się, że podejście dōjō jest znacznie łatwiejsze do nauczenia podstaw Shibari niż dotychczasowy system tradycji Deshi.
Akechi Denki (1940-2005) Aktywny w latach 1980-2005.
W 1987 r. założył teatr SM Phantom Shows, przypisuje mu się wprowadzenie w latach 90-tych kannuki, używania liny złożonej w pół, zaczynania wiązań od bight’a.
Miura Kurumi – uważany za następcę Akechi Denki. Do 2007 r. wydaje Bizarre Magazine. Prowadzi Yaminawakai w MK Studio
W 2006 r. wprowadza do shibari dojo (wcześniej pojęcie występujące w sztukach walki) i wtedy też oddziela technikę (Katachi) od emocjonalnego i erotycznego kontekstu shibari (Kokoro). W 2007-8 wprowadza wzorowany na sztukach walki system szkolenia, treningi i egzaminy – podobne jak Steve Osada.
W latach 70/80- tych odnotowuje się rozkwit magazynów wydawniczych, wytwórni filmów, najpierw na kasetach VHS, potem na DVD i w sieci, „czarnych sklepów” ( sklepów z artykułami dla fetyszystów), a także licznych teatrzyków ze spektaklami SM.
Np. Theatre Scandal działający od 1976 r, podziemny tetr GSG aktywny na przełomie lat 70/80, Teatr Poo założony w 1983 r. przez Sakurada Denjiro.
Działały też kluby SM, te najlepsze potrafiły uzyskiwać za członkostwo nawet 30.000,-USD rocznie.
Specyfiką Japonii stają się tak zwane SM – bary. Większe, mniejsze, a czasem całkiem małe lokale gastronomiczne prowadzące równocześnie działania z zakresu SM, a w tym i shibari. Często właściciel tych barów firmuję ten zakres działalności. Tam rozwijali swoje kariery znani bakushi, jednak większość działających tak riggerów pozostaje nieznana poza społecznością ich SM barów, mimo, iż czasem prezentują bardzo wysoki poziom umiejętności shibari.
Co ciekawe jest wśród nich wiele kobiet. W tamtejszej obyczajowości klient takiego baru może liczyć na to, że zostanie związany, stanie się uczestnikiem improwizowanej sesji SM czy shibari, a odmowa spotka go tylko z jakiś istotnych powodów.
Największe magazyny wydawnicze to:
Magazyn Kitan Club (1947-75)
SM Collector magazyn wydający niecenzuralne gry komputerowe i filmy porno.
Bizarre Magazine, SM Sniper.
Przeglądając te stare wydawnictwa, filmy z tamtych lat możemy zobaczyć jak bardzo rozwinęła się technika shibari. Wiodący bakushi, mając wsparcie ekonomiczne ze strony przemysłu erotycznego wprowadzali nowe techniki, swoiste mody, tworzyli nowe konstrukcje oplotów. Np. takie, które mogły sprostać modzie na podwieszenia. Co ciekawe wielu z nich inspirowało się, występującymi w dużej ilości na japońskim rynku, materiałami amerykańskimi z zakresu bondage. Na tych materiałach wzorował się w swoim początkującym okresie Haruki Yukimura, a Akechi Denki wprowadził podpatrzony tam element cinch’a (kannuki, zacisk, rygiel) dla stworzenia stabilnych uprzęży potrzebnych do podwieszeń.
W latach sześćdziesiątych czołowi bakushi zainteresowali się też możliwością sięgania po inspiracje do dorobku hojo jutsu – pochodzącej z „czasów samurajów” umiejętności unieruchomienia liną pokonanego przeciwnika (haya nawa) lub do kodeksu wzorów wiązań przestępców i pojmanych przeciwników (hon nawa).
Oto jedna ze stron takiego „kodeksu” więzów:
Działające do dziś wytwórnie filmowe to np.:
Studio DOGMA założona w 2001 r. przez Tohjiro wytwórnia filmów przedstawiających różne gatunki fetyszy. W tym również filmy shibari. Jej produkcja to ok 8 filmów miesięcznie dostępna na DVD lub w sieci.
Wspólpracował z Dogmą Naka Akira, Miura, a obecnie głównym bakushi jest Ren Yagami.
Wytwórnia REAL – obecnie współpracują z nią: Akira Naka, Nawashi Kanna i Ren Yagami.
Na początku ery wstępnego rozwoju shibari ( druga połowa XX w) ton nadawało paru zaledwie uznanych bakushi. Mówi się, że było wówczas kilku aktywnych riggerów i duża, stale rosnąca rzesza pasywnych odbiorców.
Na początku obecnego stulecia zaczęło się to zmieniać.
Można zaobserwować wytworzenie przez wiodących bakushi swoistego dla nich stylu ( Ryu) – poczynając od 2004 r.
Wcześniej tradycja warsztatów shibari była obca w Japonii. Funkcjonowała tradycja Deshi – bezpośredniego ucznia, przejmującego wiedzę mistrza głównie przez obserwację jego działań, asystowanie. Często Mistrz dopiero po paru latach takiej obserwacyjnej nauki czeladniczej zezwalał na pierwsze użycia liny.
Uważa się, że właśnie około roku 2004/5 zaczyna się współczesna era rozwoju shibari. Jest to zarazem czas rozwijania się shibari poza Japonią.
Większość najbardziej znanych Bakushi ma za sobą cykle podróży po świecie.
Mistrzowie zaczynają prowadzić warsztaty, powstają doja, zamiast licznych pasywnych obserwatorów shibari rozrasta się błyskawicznie rzesza aktywnych riggerów, również wśród ludzi Zachodu
Czasem oskarża się ich o to, że są jedynie klonami mistrzów na których się wzorują, ale też nie można pominąć tego, że część z nich wnosi nowe wartości.
Jeden z zarzutów do obecnego kierunku rozwoju shibari to komercyjne pójście w technikę i zagubienie erotycznego kontekstu shibari, które staje się niemal sportem, pokazem teatralnym, popisem techniki.
Natomiast znacznie większe zwrócenie uwagi na bezpieczeństwo osób wiązanych to bezsprzecznie efekt otwarcia się na Zachód.
Obecnie najbardziej znani japońscy propagatorzy shibari to:
Fotografowie: Nobuyoshi Araki i Sugiura Norio
Riggerzy:
Naka Akira – twórcaNaka Ruy od 2015 r. zainicjował modę na semanawa (podejście do shibari skoncentrowane na wywołaniu pożądanego udręczenia)
Nawashi Kanna – twórcaKanna Ryu ( dziś chyba wchodzący na szczyt listy popularności)
Steve Osada – twórcaOsada Ryu od 2007 r, pierwszy popularyzator shibari poza granicami Japonii.
Kazami Ranki – twórca Kazami Ryu od 2011 r.
Hajime Kinoko – wyróżnił się odejściem od ortodoksyjnych zasad shibari poprzez stosowanie np. fluorescencyjnych lin, skomplikowane, fantazyjne oploty na przedmiotach i modelach. Lider Ichinawakai.
Yagami Ren – twórca Yagami Style, najmłodszy z uznanych bakushi, bardzo aktywny w przemyśle filmowym (Dogma, Real)
Yukimura Haruki – zmarły w 2016 r. twórca Yukimura Ryu. Popularność i specyfika jego stylu nakazuje umieścić go na tej liście, mimo że jego samego nie ma już wśród żywych.
